“Je moet er maar eens op letten, op de 40e dag na het sterven gebeurt er iets.” Dat vertelde iemand eens aan een goede vriend. En deze ontdekte dat dit waar was, ook uit verhalen van anderen, die hij het vroeg of vertelde. Kijk zelf maar eens.
De 40e dag na een sterven is ook in ons land een dag waarop wordt stilgestaan bij een overledene. Hoewel bescheiden in omvang kunnen we toch spreken van een traditie. We ontmoeten het als gebruik in de r.k-kerk, maar ook bij privé georganiseerde bijeenkomsten en in sommige hospices en waakgroepen. Het is een traditie, ondanks dat men over het algemeen niets weet over achtergrond, reden of bron.
Al sinds mensenheugenis heeft het getal 40 kennelijk een eigen specifieke betekenis met betrekking tot een tijdsaanduiding. Veertig dagen is de duur van o.a. de zondvloed, het verblijf van Mozes op de berg Horeb, het verblijf in de woestijn, de vastentijd voor Pasen, de tijd tussen Pasen en Hemelvaart, de bruidstijd, de wittebroodsweken, de kraamtijd, de officiële rouwperiode, de quarantaine. Het eerste lachje van een kind kan je ontdekken op de 40 dag na de geboorte. Veertig dagen is de kritische grens voor een hongerstaker. In de medische wereld wordt 40 dagen of 6 weken algemeen ervaren als een periode nodig voor genezing. Veertig weken duurt een zwangerschap, in veertig jaar voerde Mozes het Joodse volk terug uit Egypte. “Het leven begint bij 40.” Waarom 40?
Alle ritmisch terugkerende gebeurtenissen zijn aardse afspiegelingen van een kosmische werkelijkheid. Dit is gemakkelijker herkenbaar als het ritme met het getal 4 (maanfases),7 (planeten) of 12 (dierenriem) te maken heeft. Maar voor de achtergrond van het ritme van 40 is die oorsprong onduidelijker, alsof het zijn geheim niet zomaar wil prijsgeven. Hier lijkt het kosmische spiegelbeeld alleen in omgekeerde richting te vinden, namelijk vanuit wat t.a.v. deze tijdsspanne op aarde beleefd en herkend wordt. Als we ons daarin verdiepen, zien we dat die periode van 40 (dagen, weken, maanden, jaren) eigenlijk steeds te maken heeft met een periode van eerst een ingrijpende gebeurtenis, vervolgens een tijd van rijping en tenslotte een metamorfose, een overgang naar een nieuwe fase en de vreugde die daarbij hoort.
Heel verrassend kwam bij mijn zoektocht naar het geheim achter het ritme van 40 opeens het kosmisch oerbeeld van het graalsgebaar op: de zon, de zonnegeest, indalende in een maanvormige schaal, een samengaan van het ritme van de 12 stappen van de zon in een jaar langs de dierenriem en het maanritme (28 dagen van volle maan naar volle maan), zoals vanuit de aarde kan worden beleefd. Het is een weergave van de door de opstandingskracht van de zon (de zonnegeest) opnieuw gewekte, omhoog gestuwde maankrachten. Dit symbool is niet aan een bepaalde cultuur of godsdienst gebonden. Men komt het in velerlei culturen tegen.
In de christelijke esoterische literatuur blijkt dit beeld verbonden met een bijzondere, diepe betekenis. Veertig is een incarnatiegetal, iets wil op aarde komen. Het is alsof na een periode van duisternis opeens het licht doorbreekt, dat zich door inwerking van een hogere kracht van binnenuit kon ontwikkelen. In deze hogere impulserende kracht kan de blijvende verbinding van Christus met de aarde herkend worden, de gebeurtenis die wij vieren met Hemelvaart, 40 dagen na Pasen. Dit fundamenteel ingrijpende gebeuren lijkt deze unieke omvormingspotentie in relatie tot getal 40 te hebben vernieuwd en versterkt. Wellicht dat daardoor de werking in onze tijd veel algemener ervaren kan worden.
Vaak vertellen mensen over een opvallende gebeurtenis op de 40e dag, al dan niet in de natuur. In de R.K. kerk wordt een mis opgedragen. In de Oosters-orthodoxe landen wordt de 40e dag gevierd met een maaltijd. In Bulgarije, omdat op die dag de ziel het huis verlaat. In Rusland, omdat de ziel, na 40 dagen rondgedoold te hebben op aarde, de hemelpoort binnen kan vliegen. In Georgië, omdat de ziel dan opgenomen wordt in het paradijs. Ook in de Joodse, Boeddhistische en Islamitische cultuur en bij sommige Zuid-Afrikaanse stammen, staat men stil bij de 40e dag na het sterven. In de periode na het sterven kan de 40-dagentijd dus ervaren worden als bij uitstek vol betekenis.
Wat hier ervaren wordt komt overeen met wat Rudolf Steiner beschrijft als de weg van de ziel na het sterven. Hij geeft aan dat, nadat de overledene in de eerste 3 1/2 dag omringd is geweest door zijn levenspanorama, hij zich in de eerste tijd daarna veelal nog niet kan oriënteren, omdat hij door het licht verblind wordt. Maar vervolgens wordt verteld hoe deze – gesterkt vanuit de geest – dan na die periode zijn nieuwe omgeving opeens bewuster waar kan nemen en zijn weg in de zielenwereld kan vervolgen.
Als we gaan ontdekken wat er in de 40 dagen na het sterven plaatsvindt, kunnen we met des te meer eerbied kijken naar het proces waarin de gestorvene zich dan bevindt en ook vermoeden dat dit soms een zware weg is. We kunnen in deze periode van 40 dagen proberen deze mensenziel te ondersteunen door alleen of in een groep aan de gestorvene te denken, te bidden, hem te bemoedigen en/of een tekst voor te lezen waarin dit proces een rol speelt om zo de ziel te helpen de kracht te ontvangen, die hem vanuit de kosmos en de natuur tegemoet komt.
Het open gaan staan voor dit ritme van 40, daarmee te gaan leven, is een heel verrijkende ervaring. Hetgeen zelf beleefd werd, wordt bevestigd. In de waakgroep Aurora (Apeldoorn, 2000 – 2010) werd – na de waakperiode van de eerste 3 1⁄2 dag na het sterven- elke avond tot de 40e dag op een afgesproken moment door de wakers een spreuk gelezen voor die gestorvene. Op of nabij die 40e dag werd dit in een bijeenkomst afgesloten, werd stilgestaan bij deze overledene en de waakvraag geëvalueerd. Ook heb ik meegemaakt dat vrienden van een overledene op de 40e dag na het overlijden bijeenkwamen en iedereen nog iets vertelde. Juist doordat het omgaan met deze periode van 40 dagen in ons land niet tot een vaste vorm of traditie is gestold, zijn wij vrij hier zelf vanuit eigen inzicht vorm aan te geven.
Als de geest
De aardse omhulling verlaten heeft,
Doorloopt hij na de terugblik, geestesrijken.
Als in een droom tastend,
Schemerende verten.
Hij vindt geen rust in het al
Zonder steun van het lichaam.
Langzaam slechts
Ontworstelt zich bewustzijn.
Nog aardgebonden is de ziel,
Kan zich niet ontdoen van aardse zwaarte.
Smartelijk
Moet zij de loutering voltrekken
En haar zinnen richten op geestesrijken.
Zij smelt weg
Tot op het laatst de edele kern rest
Bevrijd van aardse slakken
Het lichtend ik-kristal …..
eerste deel van een spreuk van Gerhard Reisch uit:
Gerhard Reisch, A Book of The Dead, waarin ook de spreuken van Het Dodenboek in Nederlandse vertaling (Bruckfelden, 2005).
Geachte heer/mevrouw,
Moet je bij de 40 dagen ook de dag van overlijden zelf meetellen?
Bij voorbaat dank voor uw antwoord,
Vriendelijke groet,
Mijn vrouw is overleden en wij wilde gezamenlijk eten op de 40e dag, echter er is onduidelijkheid ontstaan over het tellen, want niet alle sites zijn duidelijk. Is het 40 dagen incl de dag van overlijden? Of vanaf de dag van overlijden? Als ik de eerste hanteer dan zijn we 1 dag te laat. Soms een beetje verwarrend.
Beste Ries,
doe het zoals u wilt, er is geen strikte regel voor.
Dat u zoiets doet zal uw vrouw zeker bereiken. Verwarring hoeft er niet te zijn, dat leidt alleen maar af van waar het eigenlijk om gaat.
Want samen herinneringen ophalen en over haar praten is een groot geschenk voor haar.
Ik wens u samen een mooie avond toe!
Dank je wel Ingrid voor je antwoord. 🙏🏻
beste Mevrouw Corten,
De 40 dagen berekent men inderdaad vanaf de dag van het sterven.
Graag ben ik bereid om ook op andere vragen in te gaan.
Vriendelijke groet,
Marijcke van Hasselt
Wat men hoort bij een B D E. ervaring is , dat het aan de overzijde zo wondermooi is. Maar hier word het beschreven alsof er een geboorte plaats vindt, maar dan in omgekeerde vorm, van de geest.
Iemand die een bijna-dood-ervaring meemaakt, mag alvast een kijkje nemen in de wereld waar we na het sterven zullen aankomen. Er komt dan toch een moment dat diegene weer terug moet keren om nog een poosje te leven en zijn leven af te ronden.
Wanneer we echt sterven komen onze ziel en geest vrij van het lichaam. Dat wordt inderdaad wel ‘geboorte in de geest’ genoemd. Aanvankelijk kan ons bewustzijn de enorme helderheid van die wereld niet aan, beschrijft Rudolf Steiner. Er is een periode van gewenning nodig, die (vaak) 40 dagen duurt. Dan worden we wakker in de zielenwereld, waar we verwerkend gaan terugkijken naar ons leven.
Vandaag is het precies de 40e dag na het overlijden van mijn moeder. Ik ben ontzettend benieuwd wat deze dag me brengen zal. Ik hoop op een mooie boodschap 🦋
Geachte Marijcke, kan het ook zijn dat het overgaan langer dan 40 dagen duurt, laatst ging ik wandelen toen ik de deur dicht deed was het muisstil windstil en het daglicht had een gouden gloed, dit duurde 2 à 3 minuten, het was heel mooi, maar ook ongekend. M.v.g Helmi
Beste Marijcke van Hasselt,
Mag ik u vragen wat er gebeurt met de overledene ná die 40 dagen?
Kunt u literatuur aanraden, mogelijk over de geestesrijken?
Alvast mijn dank,
Hilde van Caspel
Beste Hilde van Caspel, het is voor Marijcke van Hasselt kennelijk lastig om te antwoorden. Daarom een antwoord vanuit het bestuur van stichting Wederzijds.
De overledene wordt na de 40 dagen wakker in de zielewereld en beleeft daar zijn of haar leven ’terug’, van het einde tot het begin. Ziet wat er goed was en wat niet. Verwerkt dat als grondstof voor het volgend leven. Die periode duurt ongeveer zo lang als je geslapen hebt gedurende je leven. Daarna kan hij of zij verdergaan, naar de wereld van de geest.
Meer hierover valt te lezen in bijvoorbeeld ‘Het leven na dit leven’ van Floris Reitsma. Zie ook onze boekenlijst op de website, daar staan veel meer titels over dit onderwerp.
er zijn mensen die een BDE meemaken maar er zijn er verhoudingsgewijs veel meer die tijdens een hartstilstand zeggen een zwarte leegte te hebben ‘ervaren’, zoiets als je meemaakt tijdens een narcose bij een operatie. Wat is dan meer waar: een BDE of een zwarte leegte?
Waar is wat je zelf als waar ervaart, lijkt me, zeker op het gebied van dit soort ervaringen.
Bijzonder dat u de vergelijking maakt met een narcose.
Tijdens een gesprekscafé vertelde iemand over wat er gebeurde toen hij gereanimeerd moest worden vanwege hartstilstand. Hij was eerder in zijn leven enkele keren geopereerd. Hij verwonderde zich over het verschil tussen ‘ineens weggemaakt worden’ bij een narcose en wat hij nu ervoer: alles gleed van hem af, hij beleefde een soort bevrijding, gebruikte ook het woord ‘opstijgen’. Dit alles maar heel kort, toen was hij terug in zijn lichaam. ‘Als dit sterven is hoef ik niet bang te zijn’ was zijn gevoel geweest.
Wat een interessant artikel.
Juist nu mijn moeder van 98 net overgegaan is.
Ik vraag me af of ieder het niet anders ervaart, en dan bedoel ik de nabestaande.
Ik zag bijv. mijn moeder direct na haar overlijden terug bij mijn vader zijn. Ze waren allebei heel gelukkig en ik was verbaasd omdat mijn vader veranderd is intussen. Zou dat kunnen ?
Wonderlijk
beste Hazel,
Als nabestaanden gaan we een beetje mee met de overledene over de grens van de dood, we zijn meer open voor zulke indrukken dan gewoonlijk. Zo zal uw bijzondere ervaring zijn opgedaan. Dat uw vader veranderd leek wordt begrijpelijk als we beseffen dat hij een ontwikkeling heeft meegemaakt sinds zijn overlijden. Hij zag er misschien jonger uit? We verwerken na het ontwaken in de wereld van de ziel ons leven van achter naar voren. Wat fijn dat ze zo gelukkig waren met elkaar!
Hallo allemaal,
Toen wij wisten dat mijn moeder ging overlijden, hebben we haar gevraagd of ze een idee had waar ze naar toe zou gaan. Ze zei als het mogelijk was, dat ze iets zou laten weten, ze zou wel komen spoken.
9 dagen na haar overlijden heb ik “bezoek” van mijn moeder gehad. Ik kwam de kamer, waar zij was gestorven, binnen lopen. Ze lag daar in vrede, maar ineens werd zij weer levend. Alsof het proces omgekeerd was. Zij ging rechtop zitten en vertelde dat ze op een rustige groene plek was. Ze zou hier een poosje blijven, waarna ze een keuze zou maken waar ze heen zou gaan. De ene kant op waren de engeltjes, die gaan weg van de aarde. De andere kant op waren de duveltjes, die blijven bij de mensen. (niet duiveltjes , maar echt duveltjes).
Ik wilde deze droom/dit bezoek tegen mijn dochter vertellen, maar zij viel me in de rede met:”Oooh, mama, ik heb over Oma gedroomd, moet ik echt eerst vertellen, anders vergeet ik het!”
Ik kreeg kippenvel toen ze mij mijn eigen droom vertelde. Het verhaal was bijna hetzelfde.
Ik vroeg me af of die 40 dagen exact zijn. Mijn zus en ik ervaarden iets bijzonders op verschillende dagen. Mijn zus zag een licht vanuit het niets op een tuinstoel schijnen op de 38e dag, bij mij was iets met de kleur blauw op de 42e dag.
Heeft iemand ook al eens iets dergelijks meegemaakt?
Hallo,
De veertigste dag na het sterven van mijn moeder, gaf zij mij een wonder mooi teken. Het kaarsje wat ik voor haar brandde ging uit en de bos met rode rozen bij haar foto stonden al weken mooi fier rechtop en deze lieten op hetzelfde moment alle kopjes hangen (even ver en allemaal). Tevens was haar aanwezigheid in ons huis lichter geworden. Het was echt een teken van afscheid van het aardse leven. Zo dankbaar!